Caldaloba

Camiños e monumentos antigos

Un castro en Caldaloba??

Actualizado: novembro 2023

O

historiador

e

membro

da

Real

Academia

de

Historia

D.

José

Villa-Amil

y

Castro

nun

artigo

publicado

en

agosto

de

1878

no

“Boletín

de

la

Sociedad

Geográfica

de

Madrid”,

baixo

o

nome

de

“Pobladores,

ciudades,

monumentos

y

caminos

antiguos

del norte de la provincia de Lugo” amosa argumentos dun castro nas inmediacións da fortaleza de Vilaxoán (Caldaloba).

Neste

artigo,

o

historiador

describe

a

disposición

que

presentan

algúns

castros

como

os

de

San

Martín

de

Pino

entre

outros,

estendéndose

sobre

uns

350

metros

de

circuíto

e

cos

seus

correspondentes

fosos

e

parapetos

ocultando

as

grosas

murallas

de

cachotaría.

Conclúe

que

moitos

destes

recintos

castrexos

foron

aproveitados

posteriormente

ou

transformados

en

verdadeiras

fortalezas

na

Idade

Media,

expoñendo

como

exemplos

deste

último

caso

as

fortalezas

de

Caldaloba,

Vilalba,

Castro

de

Rei,

Castroverde,...,

e

que

noutros

casos,

unha

maioría,

foron

abandonados

dende

tempos

lonxanos

(onde

menciona

a

outro

castro

da

parroquia

de

Pino,

posiblemente

o

castro

de

Teixeiro

ou

de

San

Vicente,

ambos

os

dous

catalogados na rede de patrimonio).

Cabe

destacar

no

artigo,

que

tamén

cita

ás

fortalezas

que

sobreviviron

na

época

das

revoltas

irmandiñas,

entre

elas,

Caldaloba,

Vilalba,

Castro

de

Rei,

Castroverde

e

Castrodouro.

Algunhas

fortalezas

son

as

que

se

citan

no

famoso

“Pleito

de

Tavera-Fonseca”

analizado

en

detalle

na

web

de

Caldaloba

(

ver

)

,

onde

varias

testemuñas

(algunhas

delas

irmandiños

da

época) mencionan a tres fortalezas non derrocadas pola irmandade: Pambre, Castroverde e Vilaxoán.

Realengo e Abadengo. A toponimia antiga. No século XII Alfonso VII xunto coa súa nai Urraca fixeron un reparto das parroquias entre o bispo de Mondoñedo Nuño Alfonso e o conde Rodrigo Vélaz, unha disputa sobre as súas respectivas xurisdicións (datado no ano 1124 e imposto o 20 de xuño do ano 1128 cando Alfonso VII estaba na corte en Palencia). Algúns dos límites non coincidían cos nomes actuais, tal foi o caso do límite establecido nas terras de Montenegro. Varios mapas antigos amosan esta zona como un “límite probable”. O texto latino di: […] In terra vero Montenigro per aquam de Guada ad impronum. Per Portum de Buzacanes. Per Pontem de Porto. Per aquam de Vincenti infesto. Per Gandera de Sancto Pelagio. Per Fontem Frigidum. Per aquam de Barrazoso ad impronum usque intrat in Ladra. Ladra infesto usque ad pontem de Nosti, & inde per castrum de Vixil per momtem de Meir de illa parte usque ad Cordal de Parrega. Baseados en estudos históricos, transcricións da época, mapas antigos, sinálanse varios lugares clave, nomes que nos axudan a comprender a toponimia antiga; - Per Portum de Buzacanes (Ponte entre Triabá-Xermar) - Per Pontem de Porto (Ponte de Porto, S. M. de Pino). - Per aquam de Vincenti infesto (subida polo rego -aquam- polo Castro de San Vicente -catalogado en patrimonio). - Per Gandera de Sancto Pelagio (A Granda de San Paio, Xoibán) - Per Fontem Frigidum (Fontes de Fontefría) - Per aquam de Barrazoso ad impronum usque intrat in Ladra (augas de Barrazoso e entrada en Ladra -segundo José Puentes, a través do rego da Veiga)
Ref: - España sagrada: theatro geographico-historico de la iglesia de España. Madrid 1747. - Historia de los caminos, José Puentes: “Muras y Ourol en la documentación”. - Monumentos y caminos antiguos del norte de la provincia de Lugo, D. José Villamil y Castro, 1878. - Colección diplomática medieval do Arquivo da Catedral de Mondoñedo, Enrique Cal Pardo, Consello da Cultura Galega. Santiago 1999.
Camiños e monumentos antigos

Abril 2021, Jesús Pena

© Autor: Jesús Pena
Mapa da web
BUSCAR:
caldaloba@caldaloba.es
O contido deste sitio web www.caldaloba.es está baixo a licenza Creative Commons Attribution 4.0 International
Licencia Creative Commons
Fontes de Vilaxoán por Jesús Pena se distribuye bajo una Licencia Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Basada en una obra en http://www.caldaloba.es.
Caldaloba
Contacto: caldaloba@caldaloba.es
Actualizado: novembro 2023

Camiños e monumentos antigos

Camiños e monumentos antigos

Un castro en Caldaloba??

O

historiador

e

membro

da

Real

Academia

de

Historia

D.

José

Villa-Amil

y

Castro

nun

artigo

publicado

en

agosto

de

1878

no

“Boletín

de

la

Sociedad

Geográfica

de

Madrid”,

baixo

o

nome

de

“Pobladores,

ciudades,

monumentos

y

caminos

antiguos

del

norte

de

la

provincia

de

Lugo”

amosa

argumentos

dun

castro

nas

inmediacións

da

fortaleza de Vilaxoán (Caldaloba).

Neste

artigo,

o

historiador

describe

a

disposición

que

presentan

algúns

castros

como

os

de

San

Martín

de

Pino

entre

outros,

estendéndose

sobre

uns

350

metros

de

circuíto

e

cos

seus

correspondentes

fosos

e

parapetos

ocultando

as

grosas

murallas

de

cachotaría.

Conclúe

que

moitos

destes

recintos

castrexos

foron

aproveitados

posteriormente

ou

transformados

en

verdadeiras

fortalezas

na

Idade

Media,

expoñendo

como

exemplos

deste

último

caso

as

fortalezas

de

Caldaloba,

Vilalba,

Castro

de

Rei,

Castroverde,...,

e

que

noutros

casos,

unha

maioría,

foron

abandonados

dende

tempos

lonxanos

(onde

menciona

a

outro

castro

da

parroquia

de

Pino,

posiblemente

o

castro

de

Teixeiro

ou

de

San

Vicente,

ambos os dous catalogados na rede de patrimonio).

Cabe

destacar

no

artigo,

que

tamén

cita

ás

fortalezas

que

sobreviviron

na

época

das

revoltas

irmandiñas,

entre

elas,

Caldaloba,

Vilalba,

Castro

de

Rei,

Castroverde

e

Castrodouro.

Algunhas

fortalezas

son

as

que

se

citan

no

famoso

“Pleito

de

Tavera-Fonseca”

analizado

en

detalle

na

web

de

Caldaloba

(

ver

)

,

onde

varias

testemuñas

(algunhas

delas

irmandiños

da

época)

mencionan

a

tres

fortalezas

non

derrocadas

pola

irmandade:

Pambre,

Castroverde e Vilaxoán.

Realengo e Abadengo. A toponimia antiga. No século XII Alfonso VII xunto coa súa nai Urraca fixeron un reparto das parroquias entre o bispo de Mondoñedo Nuño Alfonso e o conde Rodrigo Vélaz, unha disputa sobre as súas respectivas xurisdicións (datado no ano 1124 e imposto o 20 de xuño do ano 1128 cando Alfonso VII estaba na corte en Palencia). Algúns dos límites non coincidían cos nomes actuais, tal foi o caso do límite establecido nas terras de Montenegro. Varios mapas antigos amosan esta zona como un “límite probable”. O texto latino di: […] In terra vero Montenigro per aquam de Guada ad impronum. Per Portum de Buzacanes. Per Pontem de Porto. Per aquam de Vincenti infesto. Per Gandera de Sancto Pelagio. Per Fontem Frigidum. Per aquam de Barrazoso ad impronum usque intrat in Ladra. Ladra infesto usque ad pontem de Nosti, & inde per castrum de Vixil per momtem de Meir de illa parte usque ad Cordal de Parrega. Baseados en estudos históricos, transcricións da época, mapas antigos, sinálanse varios lugares clave, nomes que nos axudan a comprender a toponimia antiga; - Per Portum de Buzacanes (Ponte entre Triabá-Xermar) - Per Pontem de Porto (Ponte de Porto, S. M. de Pino). - Per aquam de Vincenti infesto (subida polo rego - aquam- polo Castro de San Vicente -catalogado en patrimonio). - Per Gandera de Sancto Pelagio (A Granda de San Paio, Xoibán) - Per Fontem Frigidum (Fontes de Fontefría) - Per aquam de Barrazoso ad impronum usque intrat in Ladra (augas de Barrazoso e entrada en Ladra -segundo José Puentes, a través do rego da Veiga)
Ref: - España sagrada: theatro geographico-historico de la iglesia de España. Madrid 1747. - Historia de los caminos, José Puentes: “Muras y Ourol en la documentación”. - Monumentos y caminos antiguos del norte de la provincia de Lugo, D. José Villamil y Castro, 1878. - Colección diplomática medieval do Arquivo da Catedral de Mondoñedo, Enrique Cal Pardo, Consello da Cultura Galega. Santiago 1999.

Abril 2021, Jesús Pena

© Autor: Jesús Pena
Mapa da web
BUSCAR:
Licencia Creative Commons
Fontes de Vilaxoán por Jesús Pena se distribuye bajo una Licencia Creative Commons Atribución 4.0 Internacional.
Basada en una obra en http://www.caldaloba.es.
O contido deste sitio web www.caldaloba.es está baixo a licenza Creative Commons Attribution 4.0 International