Ánxel Fole, verbas sobre Cal da Loba
Actualizado: setembro 2024
Pódeche interesar:
Clisé de R. y Losada
Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada
Abril 2021
Suso Pena
Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada
Ánxel Fole
Ánxel
Fole
Sánchez
(Neumandro),
naceu
en
Lugo
o
11
de
agosto
de
1903
e
faleceu
o
9
de
maio
de
1986.
Escritor
e
periodista,
escribiu
en
galego
e
castelán,
e
cultivou
todos
os
xéneros
literarios
(narrativa,
poesía,
teatro
e
ensaio),
sendo de gran importancia os seus libros de contos.
No
ano
1931
inaugurou
no
xornal
lucense
El
Progreso
a
serie
«
Cartafolio
de
Lugo
»,
que
se
mantivo
ao
longo
de
anos,
e
no
ano
1932
fundou
e
dirixiu
tamén
en
Lugo
a
revista
literaria
vangardista
Yunque
,
na
que
se
publicaron
por
primeira
vez
os
poemas
galegos
de
García
Lorca.
En
1933
foi
redactor
do
periódico
vigués
El
Pueblo
Gallego
,
correspondente na axencia de noticias
Febus
e editor na revista compostelá
Resol
.
Na
súa
narrativa,
Fole
presentou
a
xeografía
dos
lugares
de
montaña
nos
que
viviu,
así
como
os
traballos
e
costumes
das
xentes
a
mediados
do
século
XX
e
recolleu
as
falas
populares
peculiares
das
zonas
onde
situou
os
feitos
contados.
Sen
dúbida,
os
seus
escritos
achegaron
unha
información
etnográfica
e
antropolóxica
fundamental
do medio rural galego.
Sobre Cal da Loba
O
21
de
xullo
do
ano
1968
no
xornal
El
progreso
de
Lugo
publícase
un
artigo
escrito
por
Ánxel
Fole
(baixo
o
pseudónimo de Neumandro), que fai referencia á orixe da palabra cal no que expón:
“[...]
Entonces
a
ningún
enterado
extrañará
que
ese
“carronzo”,
después
“carrozo”,
proceda
de
...”(calcem)
torrentium”, ·Cauce de los torrente”, con la elipsis del nombre regente.
Explicación
que
nos
lleva
al
idencio
“Cal-cal-cal...”
Si
la
sílaba
sin
acento
de
“cálcem”
desaparece,
queda
“cal”.
El
cauce
es
obra
de
la
Naturaleza.
“Calcem”
da
en
castellano
“caz”.
Pero
el
“cal”
gallego
puede
venir
de
“canalem”,
canal,
obra
del
hombre,
conforme
a
este
desgaste:
“canalem-canle-cale-cal”.
Impepinable.
Como
ya
sabe
el
lector,
el
tan
frecuente topónimo “Catal” o “Catar” puede ser un mirador natural o una torre. Penacatal, Penacatar. [...]
Por
eso
creo
que
el
topónimo
Cal
da
Loba
,
de
Terra
Chá,
más
bien
que
hoyo
o
Cauce
de
la
Loba
pueda
significar
Catar o Torre de la Loba. Si esa Loba es, en efecto, una loba.”
Texto íntegro do artigo.