CAMIÑO DA LOBA

A doutora en Historia e profesora da Universidade de Santiago de Compostela Dª Elisa M.ª Ferreira Priegue en Los caminos medievales de Galicia de 1988 , realiza un estudo sobre a orixe dos topónimos dos diferentes viarios, prerromanos, romanos, camiños antigos, etc…A autora fai unha alusión ao nome e á orixe de Cal da Loba en base á toponimia das vías romanas e adaptado á realidade galega: Topónimos viarios: vías romanas: Da numerosa nomenclatura técnica das calzadas, o nome de “Cal, Calle” de callis que segundo Chevallier se refire a un desfiladeiro gandeiro, é posible que polo menos en Galicia se designe a un camiño aberto polos animais en xeral (cf. Cal da Loba , preto de Vilalba). En castelán deu lugar á actual calle , pero nos documentos medievais galegos non figura como tal (senón como vicus e rua), anque si aparece como camiño rural, e ademais na zona limítrofe con Asturias co diminutivo calella, canella ou canela. Noutros estudos tamén se remarca a orixe da palabra “Cal” que provén do latín calx, calcis (substancia branca, óxido de calcio), e que a palabra “calle” provén do latín callis, que se refería inicialmente á senda que facían os animais, e que vén da mesma raíz que calx. Moitos e moitas etimoloxistas relacionan a palabra latina calx ou calcis (pedra caliza) co material co que se pavimentaba nos camiños romanos, de aí que para algúns teña a orixe nun “camiño pedregoso ou incluso unha verea de desfiladeiro”.

TORRE OU MIRADOIRO DA LOBA

O 21 de xullo do ano 1968 no xornal El progreso de Lugo publícase un artigo escrito por Ánxel Fole (baixo o pseudónimo de Neumandro ) , que fai referencia á orixe da palabra cal no que expón: “[...] Entonces a ningún enterado extrañará que ese “carronzo”, después “carrozo”, proceda de ...”(calcem) torrentium”, ·Cauce de los torrente”, con la elipsis del nombre regente. Explicación que nos lleva al idencio “Cal-cal-cal...” Si la sílaba sin acento de “cálcem” desaparece, queda “cal”. El cauce es obra de la Naturaleza. “Calcem” da en castellano “caz”. Pero el “cal” gallego puede venir de “canalem”, canal, obra del hombre, conforme a este desgaste: “canalem-canle-cale-cal”. Impepinable. Como ya sabe el lector, el tan frecuente topónimo “Catal” o “Catar” puede ser un mirador natural o una torre. Penacatal, Penacatar. [...] Por eso creo que el topónimo Cal da Loba , de Terra Chá, más bien que hoyo o Cauce de la Loba pueda significar Catar o Torre de la Loba. Si es Loba es, en efecto, una loba.” Texto íntegro do artigo. El Progreso, 1968.