Contacto:
caldaloba@caldaloba.es
Caldaloba: a parroquia
“San Martiño de Pino”
San Martiño de Pino
Parroquia do Concello de
Cospeito, comarca da Terra
Chá, con aproximadamente
400 veciños e cunha
extensión de 16 Km
2
. Divídese
en 22 lugares ou aldeas segundo
D. Amor Meilán, Manuel. 1928
“Geografía General del Reino de
Galicia. Tomo IV, Provincia de
Lugo”: Bouza, Broce,
Caldaloba, Casiña, Castro, Co,
Costa, Cuvelo, Currás, Fonte
Salgueira, Fraga, Granda,
Guldeiros, Xunto a Iglesia,
Mato, Millerada, Monte,
Outrocabo, Penalba, Porto,
Quenlle e Sumeiro.
Conta cunha Igrexa Parroquial
ao patrón a San Martiño, e tres
capelas principais adicadas a
San Roque, As Dolores e a San
Isidro, esta última comparte a
festividade coas parroquias
veciñas de Seixas e Villapene.
O río Támoga atravesa a
parroquia polo sur, do que cabe
destacar a área recreativa de
Porto máis a intensa actividade
pesqueira deste coto,
maioritariamente adicado á
troita. Tamén cabe destacar a
presenza do rego “O Reás”, que
desemboca no río Támoga, do
que o seu nacemento se sitúa
no lugar do Mato.
Os muíños da
parroquia
Segundo os veciños do
pobo, o rego do Porto
Vello contaba con 14
muiños e o rego de San
Paio con 2, moitos deles
desaparecidos na
actualidade. Por orde,
dende o nacemento no
Reás, serían os
seguintes:
1- Muiño de Salgado.
2- Muíño de Caldaloba.
3- Muiño de Tinxido.
4- Muíño da Folieira.
5- Muíño do Palomo.
6- Muíño de Rúa.
7- Muíño de Martiño.
8- Muíño da Culasa.
9- Muíño de Escoira.
10- Muíño da Porta de
Xordo.
11- Muíño de Adrián.
12. Muíño da Quenlla.
13. Muíño do Castro.
14. Muíño de Santiago.
No rego de San Paio, os
dous muíños serían o
Muíño Novo máis o
Muíño da Estaca.
O castro de Teixeiro
Xacemento da idade de ferro:
O Pazo de Caldaloba
Segundo
a
obra
de
Vázquez
Seijas,
D.
Manuel,
1958
“Fortalezas
de
Lugo
y
Provincia”,
o
pazo
debeu
de
ser
construído
en
dúas
épocas
diferentes.
Na
parte
máis
antiga
resalta
o
escudo
coroada
coa
“M”
dos
Montenegro,
e
sobre
ela,
unha
serpe,
que
segundo
a
lenda,
foi
a
que
deu
morte
D.
Gabriel
Antonio
Montenegro
(que
figura
como
propietario
do
pazo
no
ano
1765).
O
vínculo
da
casa
e
coto
de
Caldaloba
foi
fundado
con
anterioridade,
no
ano
1621
por
D.
Rodrigo
Díaz
Sanjurjo
y
Montenegro,
casado con Dª Isabel Ladrón de Guevara.
Consta
dunha
capela
de
estilo
barroco,
fundada
no
ano
1685
por
D.
Rodrigo
Montenegro
e
reformada
por
D.
Gabriel
Antonio
Montenegro
y
Ron
e
a
súa
dona
Dº
Josefa
de Rois y Luaces.
De esquerda a dereita:
Escudo da capela coas armas dos Montenegro e Luaces; escudo
coa “M” coroada dos Montenegro e a serpe.
[Vázquez Seijas, D. Manuel, 1958 “Fortalezas de Lugo y Provincia”]
As capelas
Destacan
as
capelas
de
San
Roque,
San
Isidro
e
a
Virxe
Das
Dolores,
esta
última
de
titularidade
privada.
En
ambas
festéxanse
os
seus
correspondentes
patróns,
e
na
de
San
Isidro
e
compartida
coas
parroquias
veciñas
de
Seixas e Vilapene.
Capela de San Isidro
Capela de San Roque
Igrexa parroquial de San Martiño de Pino
A
igrexa
ten
forma
de
cruz
latina
coa
sacristía
na
cabeceira,
campanario
a
dous
vanos,
muros
de
pedra
e
cemento, teito de madeira e tellado de lousa.
Igrexa de San Martiño de Pino
Actualizado: setembro 2023
A parroquia de S. Martiño de Pino
no ano 1845, así a describe
Pascual Madoz no seu “Diccionario
geográfico-estadístico-historico
de España y sus posesiones de
ultramar (1846-1850)”.
Curiosidades como que o correo
se recibía en “Puente Quintela”,
as produccións agrícolas e
gandeiras da época, as industrias,
as especies cinexéticas e os
lugares, barrios rexistrados.
Datos da parroquia de San Martiño de Pino do ano 1845
“…Sanctus Martinus de Pino cum Villa Johanne…”
En construción